Edmund Leon Gryglewicz, urodzony 6 grudnia 1906 roku w Raciborzu, to postać, która znacząco wpłynęła na dziedzinę medycyny pracy. Jego wkład w rozwój opieki zdrowotnej dla pracowników, szczególnie w branży hutniczej na Górnym Śląsku, był nieoceniony.
Gryglewicz zmarł 6 sierpnia 1971 roku w Katowicach, pozostawiając po sobie dziedzictwo, które do dziś jest podstawą wielu praktyk w zakresie ochrony zdrowia pracowników w przemyśle.
Życiorys
Edmund Gryglewicz był synem Leona oraz Praksedy, z domu Szmyt. W wieku zaledwie 15 lat zaangażował się aktywnie w III powstanie śląskie. Po zakończeniu konfliktu, w roku 1922, razem z rodziną osiedlił się w Dębie, który obecnie jest częścią Katowic. Młody Edmund ukończył gimnazjum w 1925 roku.
Następnie rozpoczął studia na kierunku medycznym w Poznaniu, gdzie zdobył dyplom lekarski w 1934 roku. W latach akademickich 1929/1939 pełnił obowiązki prezesa korporacji akademickiej „Silesia” na Uniwersytecie Poznańskim. W 1937 roku rozpoczął pracę w szpitalu hutniczym spółki „Giesche”, który znajdował się przy ówczesnej ul. Podgórnej (aktualnie ul. J. Korczaka) w Szopienicach. Pełnił tam funkcję ordynatora Oddziału Chorób Wewnętrznych oraz lekarza zakładowego w tej samej spółce.
W 1946 roku uzyskał stopień doktora we Wrocławiu za pracę dyplomową, która dotyczyła problematyki ołowicy i była zatytułowana „Zagadnienie ołowicy w Zjednoczonych Zakładach Metali Nieżelaznych z punktu widzenia lekarza przemysłowego”. Po zakończeniu drugiej wojny światowej kontynuował swoją działalność w zakresie medycyny pracy, pracując w przekształconym w szpital miejski zakładzie, a także w znacjonalizowanych szopienickich hutach. Angażował się aktywnie w Komisję Zdrowia MRN w Szopienicach oraz w radę lekarską Centralnego Zarządu Przemysłu Hutniczego w Katowicach.
Edmund Gryglewicz odegrał kluczową rolę w powstaniu przyzakładowych laboratoriów toksykologicznych, które były pierwszymi tego typu w województwie. To dzięki jego determinacji w Szopienicach zorganizowano sanatorium dzienne oraz zakład leczniczo-zapobiegawczy. Zajmował się też problemem ołowicy wśród społeczności mieszkańców Szopienic oraz przyczyniał się do poprawy bezpieczeństwa pracy w górnośląskim przemyśle hutniczym. W tej pracy współpracował z Jolantą Wadowską-Król.
W wolnych chwilach pasjonował się malarstwem oraz fotografią. Jego życie zakończyło się w 1971 roku na skutek nowotworu.
Odznaczenia i upamiętnienie
Edmund Gryglewicz został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi oraz Odznaką za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia. Jego osiągnięcia w zakresie medycyny oraz zaangażowanie w opiekę zdrowotną są doceniane i uznawane w różnych formach.
W 1994 roku, w Katowicach, powstała Fundacja „Pamięć i Pomoc”, która skupia się na opiece geriatrycznej, a jej nazwa jest hołdem dla Edmunda Gryglewicza. Działalność tej fundacji ma na celu wspieranie osób starszych oraz promowanie idei opieki zdrowotnej w społeczeństwie.
W 2017 roku, aby upamiętnić jego wkład, skwer w Szopienicach został nazwany jego imieniem. Ten wyjątkowy obszar znajduje się w rejonie ulic Bednarskiej, Brynicy oraz ul. Morawa, co przyczynia się do trwałego pamięci o Gryglewiczu w społeczności lokalnej.
Przypisy
- Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022 r., s. 101.
- Michał Bulsa, Kim był?... Edmund Leon Gryglewicz, „Miesięcznik Roździeński” 2018 r., nr 1, s. 7.
- a b c d e f g h Michał Bulsa, Edmund Leon Gryglewicz (Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XLIV/835/17 Rady Miasta Katowice z dnia 22.06.2017 r.).
- Uchwała nr XLIV/835/17 Rady Miasta Katowice z dnia 22.06.2017 r. w sprawie nadania placowi położonemu na terenie miasta Katowice nazwy "Skwer Edmunda Gryglewicza".
- K! Silesia archiwumkorporacyjne.pl [dostęp 31.12.2017 r.]
- Górny Śląsk: jak ołów truł dzieci hutników rynekzdrowia.pl [dostęp 31.12.2017 r.]
- Co pozostało po hucie w Szopienicach? Życie na bezhuciu polityka.pl [dostęp 31.12.2017 r.]
- O Fundacji fundacjapip.pl [dostęp 31.12.2017 r.]
- Zasłużony dla Burowca i Szopienic lekarz będzie miał skwer swojego imienia infokatowice.pl [dostęp 31.12.2017 r.]
- Kim był Edmund Gryglewicz? szopienice.org [dostęp 31.12.2017 r.]
Oceń: Edmund Gryglewicz