Racibórz to ważny węzeł komunikacyjny, zlokalizowany w sercu Raciborza. Stacja kolejowa jest kluczowym punktem transportowym tej lokalizacji.
Zgodnie z klasyfikacją PKP, Racibórz ma status dworca regionalnego, co podkreśla jego znaczenie w regionalnej sieci kolejowej.
Ruch pasażerski
W poniższym zestawieniu zaprezentowano ważne dane dotyczące ruchu pasażerskiego na stacji kolejowej w Raciborzu. Informacje te są istotne dla analizy trendów oraz jakości transportu kolejowego w tym regionie.
| Rok | Roczna wymiana | Wymiana pasażerska dziennie | lokalizacja w Polsce |
|---|---|---|---|
| 2017 | 511 000 | 1 300 | _ |
| 2018 | 475 000 | 3 300 | _ |
| 2019 | 550 000 | 1 500 | _ |
| 2020 | 512 000 | 1 400 | _ |
| 2021 | 548 000 | 1 500 | _ |
| 2022 | _ | 2 300 | _ |
Historia
Dworzec kolejowy w Raciborzu został otwarty w 1847 roku, kiedy to miasto uzyskało kluczowe połączenie kolejowe z Berlinem i Wiedniem. Początkowo nosił nazwę Ratibor Hauptbahnhof. Przed wejściem do budynku zaaranżowano reprezentacyjny plac, który w ciągu lat przeszedł wiele transformacji.
Wiosną 1945 roku stacja została zniszczona przez wojska radzieckie, co doprowadziło do powstania prowizorycznego obiektu w jej miejscu. Dopiero w 1979 roku wybudowano nowy dworzec, który jednak nie przetrwał próby czasu. Powódź z 1997 roku spowodowała poważne zniszczenia, a obiekt do dziś nie doczekał się renowacji.
W dniu 18 kwietnia 2020PKP podpisały umowę z pracownią architektoniczną GPVT, której celem było opracowanie projektu przebudowy dworca. W 2022 roku dobiegnął końca proces wyburzania budynku wybudowanego w 1979, a rozpoczęto prace nad nowym obiektem. Nowy dworzec został oddany do użytku w październiku 2024 roku.
Nowa stacja składa się z trzech połączonych części. Jej fasada charakteryzuje się dużymi przeszkleniami, a w szczycie części centralnej umieszczono zegar oraz podświetlany napis z nazwą stacji. Południowa część budynku została wzbogacona o „pionowy ogród” z żywymi roślinami, a także nowoczesne oświetlenie elewacji. Całość zaprojektowano z myślą o osobach niepełnosprawnych.
W centralnej części dworca, na parterze, znajduje się poczekalnia dla podróżnych, wyposażona w ławki, gabloty oraz elektroniczne tablice z rozkładami jazdy. Piętro zajmuje poczekalnia letnia, która jednocześnie spełnia rolę tarasu widokowego. Północna część budynku została przeznaczona dla gminy Racibórz oraz biur spółek kolejowych, natomiast południowy segment zagospodarowano na lokale handlowo-usługowe i działalność kulturalną.
Infrastruktura
Dworzec kolejowy w Raciborzu dysponuje trzema peronami oraz pięcioma krawędziami peronowymi. Większość odjazdów pociągów korzysta z peronów 1 i 2, które prowadzą w kierunku Rybnika, Kędzierzyna-Koźla, Katowic i Chałupek. Rzadziej, z peronu 3, odbywają się wyjazdy do Chałupek. Wszystkie perony są wyposażone w wiaty, co zapewnia pasażerom komfort w czasie oczekiwania. Na dworcu znajduje się również jedna czynna kasa biletowa zarządzana przez Koleje Śląskie. Na południowym krańcu stacji zlokalizowana jest nastawnia bramowa.
Warto zaznaczyć, że istnieje możliwość wyjazdu do stacji Racibórz Studzienna, która prowadzi do Racławic Śląskich. Linia ta została jednak zamknięta dla ruchu osobowego w kwietniu 2000 roku. Ruch manewrowy składów towarowych odbywa się w kierunkach lokalnych przedsiębiorstw takich jak Rafako, VVF Sp. z o.o. oraz Henkel Polska Sp. z o.o. Oprócz tego, ruch towarowy na niezelektryfikowanej linii kolejowej nr 177 kieruje się w stronę Głubczyc, a linia nr 176 w kierunku Olzy (z koniecznością zmiany toru i kierunku jazdy na stacji Racibórz Markowice) obsługiwany jest przez lokomotywy spalinowe typu SM42.
Na linii 2, obok peronu 2, znajduje się przelotowy tor towarowy, co pozwala na ominięcie peronów. Za nim zlokalizowane są tor manewrowe, w tym techniczne. Dawniej na jednym z torów znajdowała się automatyczna bramka myjąca dla pociągów; obecnie wagony osobowe myte są ręcznie. Pośród torów manewrowych znajdują się częściowo zdemolowane wagony serii Azdu kl. 1 i 2 oraz kilka nieużywanych wagonów serii Goerlitz Bmnopux/Bmteeo.
Tuż za dworcem, kierując się w stronę stacji Racibórz Markowice, znajduje się rozjazd i most kolejowy, skąd zaczyna się dwutorowa linia kolejowa. To prowadzi do sytuacji, w której pociągi muszą wjeżdżać na most, a maszynista przechodzi na drugą stronę składu. Po dokładnej zmianie nastawienia toru, pociąg kieruje się na boczny tor.
Za nastawnią bramową, umiejscowioną w pobliżu toru do Chałupek, można zauważyć kilka torów manewrowych oraz postojowych, na których często odpoczywają węglarki. Na jednym z tych torów zlokalizowana jest górka rozrządowa. W okolice tych torów prowadzą rozjazdy w kierunku nieistniejącej już cukrowni oraz do zakładów produkcyjnych Rafako. Przez teren tych zakładów przechodzi nieużywany tor, który przecina ulicę Stalową, prowadząc do zakładu wytwarzającego węgiel aktywny – Elbar-Katowice Oddział Carbon w Raciborzu.
Niedaleko od tego miejsca usytuowany jest rozjazd prowadzący do nieczynnej lokomotywowni w Studziennej, znajdującej się również obok zakładu naprawczego wagonów towarowych oraz elektrociepłowni. Na bocznych torach, które są zelektryfikowane, można zobaczyć wciąż oczekujące składy towarowe, głównie przewożące węgiel. Obsługą ruchu na stacji zajmują się obecnie trzej przewoźnicy: spółka Koleje Śląskie, Polregio oraz PKP Intercity.
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty związane z transportem i komunikacją":
Racibórz Markowice | Lądowisko RacibórzOceń: Racibórz (stacja kolejowa)