Jan Gray, znany także jako Eryk Grzyb, urodził się 29 kwietnia 1893 roku w Raciborzu, a zmarł 22 kwietnia 1971 roku w Londynie. Był on nie tylko major Wojska Polskiego, ale także odznaczonym w Polskich Siłach Powietrznych na terenie Wielkiej Brytanii.
W swojej karierze Jan Gray odgrywał istotną rolę jako dowódca powstańczy na Górnym Śląsku. Jego działalność w czasie walk o niepodległość Polski oraz odwaga zostały docenione przez przyznanie mu Orderu Virtuti Militari, jednego z najwyższych odznaczeń wojskowych w Polsce.
Życiorys
Jan Gray, to postać, która miała niezwykle bogate i barwne życie. W 1913 roku rozpoczął swoją służbę wojskową w armii niemieckiej. Jego losy uległy dramatycznej zmianie po wybuchu I wojny światowej, kiedy to został wysłany na front francuski. W sierpniu 1914 roku, zaledwie kilka miesięcy po rozpoczęciu konfliktu, zdecydował się na dezercję, oddając się w ręce francuskich żołnierzy.
W maju 1918 roku, po licznych perypetiach, dołączył do armii gen. Józefa Hallera. Jego ambicje i zdolności sprawiły, że został odkomenderowany do szkoły lotniczej, co dla niego oznaczało nowe możliwości rozwoju. Powrócił na Górny Śląsk w 1919 roku, co było ważnym momentem w jego karierze.
W lutym 1920 roku zaangażował się w działalność Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, a jego umiejętności i zaangażowanie sprawiły, że w maju tego samego roku został mianowany głównym inspektorem. W tym czasie pełnił również obowiązki obrońcy w sądzie organizacyjnym, co podkreśla jego wszechstronność i znaczenie w strukturach organizacyjnych.
Podczas II powstania śląskiego, Gray znajdował się w gronie osób decyzyjnych, co jeszcze bardziej dowodzi jego znaczenia w tamtym okresie. Po powołaniu Dowództwa Obrony Plebiscytu, objął odpowiedzialność za inspektorat raciborsko-głubczycki, a później gliwicko-tarnogórski. Jako dowódca grupy „Północ” w kwietniu 1921 roku, był kluczową postacią w procesach decyzyjnych.
W chwili wybuchu III powstania, Jan Gray został mianowany oficerem łącznikowym, co wskazuje na jego zaufanie oraz kompetencje w armii. Swoje życie zawodowe kontynuował w Wojsku Polskim, a w 1932 roku miał okazję studiować za granicą, co wpłynęło na jego rozwój osobisty oraz zawodowy.
W 1934 roku jego kariera nabrała tempa, gdy przeniesiono go z Kierownictwa Zaopatrzenia Aeronautyki w Warszawie na stanowisko kierownika Ekspozytury Centrali Odbiorczej Nr 1 w Lublinie. Dzięki swoim osiągnięciom, w marcu 1939 roku zajął stanowisko kierownika Grupy Surowców Metalowych w Kierownictwie Zaopatrzenia Lotnictwa.
W 1938 roku, na skutek jego zasług, został mianowany majorem, co umocniło jego pozycję w korpusie oficerów lotnictwa, a szczególnie w grupie technicznej. Jan Gray był również aktywnym członkiem Związku Powstańców Śląskich, co świadczy o jego patriotyzmie oraz chęci niesienia pomocy innym.
W czasie II wojny światowej, służył w Polskich Siłach Powietrznych, gdzie pełnił rolę oficera technicznego. Na przestrzeni lat jego numer służbowy brzmiał RAF P-1535. Po zakończeniu działań wojennych, w 1946 roku został zdemobilizowany, decydując się na życie na emigracji w Wielkiej Brytanii.
Jan Gray zmarł 22 kwietnia 1971 roku w Londynie. Jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na londyńskim cmentarzu North Sheen, co stanowi przypomnienie o jego życiu i zasługach w służbie dla kraju.
Ordery i odznaczenia
Jan Gray był osobą, która zdobyła wiele odznaczeń i wyróżnień za swoje zasługi. Jego niezwykłe osiągnięcia zostały docenione poprzez przyznanie mu następujących wyróżnień:
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7836,
- Krzyż Niepodległości z Mieczami, otrzymany 6 czerwca 1931 roku,
- dwukrotnie przyznany Krzyż Walecznych,
- Srebrny Krzyż Zasługi, nadany 10 listopada 1928 roku,
- Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi,
- Odznaka Pilota,
- francuska Odznaka Pilota,
- rumuńska Odznaka Pilota.
Wszystkie te odznaczenia świadczą o jego odwadze i poświęceniu w trudnych czasach.
Przypisy
- Rybka i Stepan 2006, s. 504.
- Krzystek 2012, s. 208.
- Rybka i Stepan 2003, s. 425.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 14 z 22.12.1934 r., s. 265.
- M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- red. Franciszek Hawranek: Encyklopedia powstań śląskich, s. 157.
- a b c d Rocznik Oficerski 1932, s. 233.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Jan Grzonka (1893–1942) | Hugo Wilhelm von Abercron | Fryderyk Teodor Rossmann | Paweł Mateńczuk | Bogusław Smólski | Fritz Otto BernertOceń: Jan Gray