Jerzy Szoman, znany również jako Georg Schomann, urodził się około 1526 roku w Raciborzu, a zmarł w 1591 roku w Chmielniku.
Był to wybitny działacz reformacyjny, który przez swoje życie związany był z różnymi nurtami protestanckimi, w tym z luteranizmem, kalwinizmem oraz z braćmi polskimi.
Jako pisarz oraz polemista, Szoman odegrał istotną rolę w dyskusjach teologicznych swojej epoki. Warto również zaznaczyć, że był jednym z tłumaczy Biblii brzeskiej, co podkreśla jego wpływ na rozwój myśli religijnej i literackiej w ówczesnej Polsce.
Biografia
Jerzy Szoman, w swojej młodości, wyróżniał się głęboką religijnością katolicką. W okresie od 1552 do 1554 roku studiował w Akademii Krakowskiej, a później kontynuował naukę w Wittenberdze, gdzie przeszedł na luteranizm. Szybko jednak zmienił wyznanie na kalwinizm, przenosząc się do Pińczowa. W latach 1558–1561 prowadził wykłady w lokalnej szkole ewangelickiej oraz pełnił funkcję duchownego w zborach w Pińczowie i Książu.
Był jednym z autorów przekładu kalwińskiej Biblii Brzeskiej, jego zaangażowanie w działalność intelektualną dało początek ufundowaniu w Pińczowie księgozbioru, w którym dominowały dzieła reformatorów szwajcarskich, na co przeznaczył sumę 40 dukatów. To właśnie w Pińczowie zawarł związek małżeński z szesnastoletnią mieszczką.
W 1569 roku, interesując się doktryną anabaptyzmu, odbył podróż do wspólnot braci huterskich. W 1572 roku przyjął chrzest braci polskich, a od 1573 rozpoczął swoją działalność kaznodziejską w Krakowie, a także w Lutosławicach (1586–1588) i Chmielniku.
Szoman swoje radykalne poglądy społeczne przedstawiał w pismach polemicznych oraz podczas wielu dysput, które odbywały się na sejmach i synodach. Jego najgłośniejsze konfrontacje to dysputa z jezuitą Piotrem Skargą, która miała miejsce w domu żupnika Prospera Provany w Krakowie. W tym samym miejscu gościli również czołowi włoscy unitarianie, tacy jak Jerzy Blandrata, Bernardino Ochino, Gianpaolo Alciati oraz Giovanni Valentino Gentile. Szoman polemizował także z Socynem, co przyczyniło się do jego znacznego wzmocnienia w kręgach dokonujących krytyki tradycyjnych doktryn.
Najważniejszym dziełem Jerzego Szomana jest autobiograficzny Testamentum ultimae voluntatis, który został opublikowany w 1684 roku w Amsterdamie w „Bibliotheca antitrinitariorum” Ch. Sandiusa. Jego tłumaczenie na język polski, znane jako Testament, zostało przygotowane przez I. Uchońską i można je znaleźć w zbiorku „Literatura ariańska w Polsce XVI wieku. Antologia”, opracowanym przez L. Szczuckiego oraz J. Tazbira w 1959 roku.
Przypisy
- Norbert Mika: Wspólne raciborsko-opawskie dziedzictwo. 01.01.2000 r. ISBN 83-912030-4-2. Brak numerów stron w książce
Oceń: Jerzy Szoman