Głaz narzutowy znajdujący się na placu Wolności w Raciborzu to niezwykle interesujący obiekt przyrodniczy. Ten granitowy głaz, pochodzący z epoki lodowcowej, jest nie tylko imponujący pod względem rozmiarów, ale także wyjątkowy ze względu na swoje pochodzenie.
Oferuje on unikalny wgląd w geologiczną historię regionu, prezentując liczne domieszki, które dodają mu niezwykłego charakteru. Co ciekawe, jest on największym głazem w Kotlinie Raciborskiej oraz jednym z najbardziej znaczących pomników przyrody w całym województwie śląskim, a nawet na Śląsku.
Warto wspomnieć, że w 1960 roku głaz ten został oficjalnie uznany za pomnik przyrody, co świadczy o jego dużej wartości zarówno przyrodniczej, jak i kulturowej.
Charakterystyka
Jest to masywny głaz granitowy, którego skład chemiczny obejmuje czerwone skalenie oraz kwarc. Jego waga wynosi 42,5 tony, a objętość to 16,5 m³. Dodatkowo, głaz ma długość 3,25 metra oraz wysokość 2,25 metra. Urok tego miejsca podkreśla jego lokalizacja – znajduje się on na środku placu Wolności, konkretnie na działce nr 843/175. W otoczeniu głazu rozciągają się także dwa popularne szlaki turystyczne, a mianowicie żółty Szlak im. Polskich Szkół Mniejszościowych oraz czerwony Szlak Husarii Polskiej.
Historia
Głaz narzutowy, który znajduje się w Raciborzu, ma swoje korzenie w Skandynawii, skąd dotarł do Kotliny Raciborskiej poprzez lądolód w czasie zlodowacenia Sanu II. Jego odkrycie miało miejsce w 1927 roku, kiedy to znalazł go w piaskowni Karola Popelli w Wojnowicach. Po upływie dwóch lat, w 1929 roku, głaz został całkowicie odsłonięty, a w 1934 roku, z inicjatywy Alfonsa Nentwiga, nauczyciela z Wojnowic, mimo jego ogromnych rozmiarów oraz wagi, przedsięwzięto transport do Raciborza, na miejsce, które wówczas nosiło nazwę placu Adolfa Polko (niem. Polkoplatz).
Transport głazu okazał się sporym wyzwaniem. Podwozie, które służyło do jego przewozu, wypożyczono od fabryki dywanów w Kietrzu, a na jego powierzchni umieszczono specjalnie zaprojektowany kocioł od firmy Siemens-Plania Werke (dzisiaj SGL Carbon, wcześniej ZEW S.A.). W procesie mocowania obiektu wykorzystano uchwyty oraz liny dostarczone przez firmę Fröhlich. Wsparcie w garażowaniu zapewniła raciborska kolej, udostępniając szyny oraz podkłady kolejowe.
Do podstawowego transportu użyto platformy, którą ciągnęły dwie lokomobile parowe, wypożyczone przez hrabiego Lichnowskiego z Kuchelnej. Ostateczny przyjazd głazu do nowego miejsca miał miejsce 6 czerwca 1934 roku. Po jego ustawieniu, obiekt został otoczony niewielkim murkiem, który przegrodzono tabliczkami z nazwiskami bojowników ruchu narodowo-socjalistycznego. Głaz zajął miejsce pierwszej publicznej fontanny w Raciborzu, sfinansowanej przez Adolfa Polko. Ceremonialna inauguracja odbyła się 1 lipca 1934 roku, a głaz miał symbolizować nową erę jako tysiącletni pomnik ruchu narodowo-socjalistycznego. Po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 roku murek został zlikwidowany.
Od 10 czerwca 1960 roku, na mocy orzeczenia nr 179 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu, głaz otrzymał status pomnika przyrody nieożywionej. Kolejne orzeczenie o jego uznaniu wydano w rozporządzeniu nr 21/05 z dnia 16 czerwca 2005 roku przez wojewodę śląskiego.
Przypisy
- Rada Miasta ustanowiła pomniki przyrody. www.raciborz.com.pl, 02.12.2008 r. [dostęp 27.04.2009 r.]
- Grzegorz Wawoczny: Głaz narzutowy. [dostęp 18.02.2008 r.]
- Jan Duda: Przyroda Powiatu Raciborskiego. www.powiatraciborski.pl, 28.02.2006 r. [dostęp 12.10.2010 r.]
- Z. Wieland: Pomniki przyrody nieożywionej. www.2007.przyroda.katowice.pl, 15.08.2004 r. [dostęp 10.10.2010 r.]
- Program ochrony środowiska Gminy Racibórz na lata 2004-2015. s. 35.
- Grzegorz Wawoczny: Zabytki powiatu raciborskiego. s. 99.
- Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. s. 191.
- Iwona Baturo: Racibórz. Miasto na czasie. s. 50.
- Paweł Newerla: Opowieści o dawnym Raciborzu. s. 198.
- Grzegorz Wawoczny: Weekend w Bramie Morawskiej. s. 27.
- Pieszo i rowerem po ziemi raciborskiej i opawskiej. s. 58.
- Rozporządzenie Nr 21/05 Wojewody Śląskiego z dnia 16.06.2005 r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody – głazu narzutowego, zlokalizowanego w miejscowości Racibórz. „Dziennik Urzędowy Województwa Śląskiego 2005”. s. 12142.
Pozostałe obiekty w kategorii "Pomniki":
Pomnik Josepha von Eichendorffa w Brzeziu | Pomnik Josepha von Eichendorffa w Raciborzu | Pomnik Zgody w Raciborzu | Kolumna Matki Boskiej w Raciborzu | Pomnik Arki Bożka w Raciborzu | Pomnik Matki Polki w RaciborzuOceń: Głaz narzutowy na placu Wolności w Raciborzu