Śląski Oddział Straży Granicznej

---

Formowanie i zmiany organizacyjne

W dniu 7 maja 1991 roku Komendant Główny Straży Granicznej, płk prof. dr hab. Marek Lisiecki, wydał zarządzenie nr 021, na mocy którego 16 maja 1991 roku decyzją tą rozwiązano Górnośląską Brygadę Wojsk Ochrony Pogranicza mającą swoją siedzibę w Gliwicach. W tym samym czasie, w ramach tego zarządzenia, został utworzony Śląski Oddział Straży Granicznej z siedzibą w Raciborzu, który był zaplanowany według etatu nr 44/07 i zatrudniał 681 funkcjonariuszy oraz 77 pracowników urzędów państwowych.

W dniu 26 maja 1993 roku decyzją nr 27 Komendanta Głównego Straży Granicznej, nadano Śląskiemu Oddziałowi Straży Granicznej w Raciborzu imię „Powstańców Śląskich”, a także odpowiedni sztandar. Uroczystość wręczenia sztandaru odbyła się 10 listopada 1993 roku na Górze św. Anny, co stanowiło ważny moment w historii jednostki.

Następnie, zarządzeniem nr 64 Komendanta Głównego Straży Granicznej, dnia 2 listopada 2010 roku, wprowadzono i określono symbol Śląskiego Oddziału Straży Granicznej. Oddział ten funkcjonował do 30 czerwca 2013 roku, kiedy to jego nazwa została zmieniona na Śląsko-Małopolski Oddział Straży Granicznej, a siedziba pozostała w Raciborzu.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 27 kwietnia 2016 roku, na mocy którego utworzono Karpackiego Oddziału Straży Granicznej, jak również zmieniono inne przepisy dotyczące tworzenia oddziałów, Śląsko-Małopolski Oddział Straży Granicznej z dniem 1 września 2016 roku zmienił nazwę z powrotem na Śląski Oddział Straży Granicznej im. nadkom. Józefa Bocheńskiego, z siedzibą w Raciborzu.

Na koniec, w dniu 28 lipca 2016 roku, komendant generalny wydał zarządzenie nr 81, które wprowadzało nowy symbol dla Śląskiego Oddziału Straży Granicznej, jeszcze bardziej umacniając jego tożsamość oraz znaczenie w strukturze Straży Granicznej.

Zasięg terytorialny

Śląski Oddział Straży Granicznej, utworzony z Górnośląskiej Brygady WOP, miał na celu ochronę naszej granicy państwowej w określonych punktach. Zakres tej ochrony obejmował obszar od znaku granicznego nr III/348 (włącznie) do znaku granicznego nr IV/170 (wyłącznie). Oddział zabezpieczał znaczący odcinek polsko-czechosłowackiej granicy, którego łączna długość wynosiła 242,99 km, rozciągający się od Godowa po Gierałcice.

1 grudnia 1998 roku, Śląski Oddział powiększył zasięg swojej działalności, przejmując pod ochronę kolejne 76 km granicy ze zlikwidowanego Beskidzkiego OSG. W tamtym okresie, odpowiadał za kontrolę graniczną z Czechami na długości 320 km, począwszy od znaku granicznego nr I/1 (włącznie) do znaku granicznego nr II/170 (wyłącznie). Strefa nadgraniczna objęła 31 gmin w województwie śląskim (w tym powiaty: bielski, cieszyński, pszczyński, Jastrzębie-Zdrój, Żory, Rybnik, wodzisławski oraz raciborski) oraz 16 gmin w województwie opolskim (powiaty: głubczycki, prudnicki, nyski (częściowo), krapkowicki, kędzierzyńsko-kozielski).

W dniu 12 stycznia 2002 roku, oddział przejął dodatkowe 32 km granicy od Sudeckiego OSG, co zwiększyło jego zasięg do 358,04 km. Graniczyło to od znaku granicznego nr I/1 (włącznie) do znaku granicznego nr II/200 (wyłącznie), a obszar ten obejmował województwo śląskie, z wyjątkiem powiatu żywieckiego oraz znajdującą się w powiecie cieszyńskim część gminy Istebna, na północ od linii określonej przez znaki graniczne.

Na początku 2005 roku, zasięg terytorialny oddziału nadal obejmował województwo śląskie (z wyłączeniem powiatu żywieckiego) oraz części powiatu cieszyńskiego w okolicy gminy Istebna. W dniu 1 kwietnia 2011 roku, zasięg oddziału rozszerzył się na województwa opolskie i śląskie z wyłączeniem powiatu żywieckiego oraz południowych części gminy Istebna, zgodnie z wcześniejszym opisem.

W zakresie terytorialnym działania oddziału, stanowiska kierownicze Straży Granicznej obejmowały komendanta oddziału, a także komendantów strażnic oraz kontrolnych placówek granicznych. Po reorganizacji w 2004 roku, kompetencje te uległy zmianie, a odpowiedzialność spoczęła na komendancie oddziału oraz komendantach placówek.

Struktura organizacyjna ŚlOSG im. Powstańców Śląskich

W dniu 16 maja 1991 roku, struktura organizacyjna Śląskiego Oddziału Straży Granicznej przedstawiała się w następujący sposób:

• Komendant Oddziału – mjr SG Mieczysław Podhorodyński,
• Zastępca Komendanta Oddziału – płk SG Marian Kowalski,
• Starszy Radca Prawny – nn,
• Wydział Ochrony Granicy Państwowej – mjr SG Stanisław Mika (Naczelnik),
• Grupa Operacyjno-Rozpoznawcza w Wodzisławiu Śląskim,
• Grupa Operacyjno-Rozpoznawcza w Głubczycach,
• Grupa Operacyjno-Rozpoznawcza w Prudniku,
• Wydział Kontroli Ruchu Granicznego – mjr SG Jan Kohut (Naczelnik),
• Wydział Dochodzeniowo-Śledczy – ppłk SG Henryk Kulej (Naczelnik),
• Grupa Dochodzeniowo-Śledcza w Prudniku – kpt. SG Sergiusz Hadrych (Kierownik),
• Wydział Prezydialny – ppłk SG Mirosław Szypowski (Naczelnik),
• Wydział Łączności i Informatyki – mjr SG Jan Stradomski (Naczelnik),
• Wydział Kadr i Szkolenia – ppłk SG Marian Strojny (Naczelnik),
• Wydział Finansów – mjr SG Ryszard Bociek (Naczelnik),
• Wydział Techniki i Zaopatrzenia – mjr SG Waldemar Jakubek (Naczelnik):
• Kompania Zabezpieczenia – por. SG Artur Kasperczak (Dowódca),
• Grupa Zabezpieczenia i Techniki w Prudniku – st. chor. sztab. SG Edward Kowalczyk (Kierownik),
• Grupa Zabezpieczenia i Techniki w Głubczycach – por. SG Krzysztof Kołodyński (Kierownik),
• Samodzielna Kompania Odwodowa SG w Prudniku – kpt. SG Mirosław Brożko (Dowódca),
• Służba Zdrowia – kpt. SG lek. Witold Wieczorek (Kierownik):
• Izba Chorych w Prudniku.

W roku 1991, pod nadzorem Śląskiego Oddziału Straży Granicznej funkcjonowały m.in. następujące strażnice:

• Strażnica SG w Godowie (1991–15.08.2005),
• Strażnica SG w Gorzycach (1991–10.1999),
• Strażnica SG w Chałupkach (1991–2.01.2003),
• Strażnica SG w Krzanowicach (1991–2.01.2003),
• Strażnica SG w Kietrzu (1991–23.08.2005),
• Strażnica SG w Pilszczu (1991–24.08.2005),
• Strażnica SG w Krasnym Polu (1991–2.01.2003),
• Strażnica SG w Pomorzowicach (1991–1.11.1998),
• Strażnica SG w Trzebinie (1991–2.01.2003),
• Strażnica SG w Konradowie (1991–2.01.2003),
• Strażnica SG w Gierałcicach (1991–2.01.2003),
• Graniczna Placówka Kontrolna SG w Chałupkach – mjr SG Zenon Szmytkiewicz (Komendant):
• (przejście drogowe) Chałupki-Bohumín,
• (przejście kolejowe) Chałupki-Bohumín.

W dalszej hierarchii organizacyjnej, kontrolowane były również:

• Graniczna Placówka Kontrolna SG w Pietrowicach:
• (przejście drogowe) Pietrowice-Krnov, Pomorzowiczki-Osoblaha,
• Graniczna Placówka Kontrolna SG w Głuchołazach – mjr SG Jan Górniak (Komendant):
• (przejście drogowe) Głuchołazy-Mikulovice, Konradów-Zlaté Hory, Trzebina-Bartultovice,
• (przejście kolejowe) Głuchołazy-Mikulovice.

W roku 1992 powstała:

• Strażnica SG w Bliszczycach (1992–1998).

W październiku 1993, utworzona została:

• Graniczna Placówka Kontrolna SG w Pietraszynie – mjr SG Zbigniew Kamiński (Komendant):
• (przejście drogowe) Pietraszyn-Sudice.

Rok 1994 przyniósł zmiany:

• Samodzielna Kompania Odwodowa SG w Prudniku przeniesiona do Głubczyc,
• utworzono Strażnicę SG w Pokrzywnej (1.05.1994–2001).
• 1 maja 1994 utworzono: Graniczną Placówkę Kontrolną SG w Katowicach-Pyrzowicach – kpt. SG Adam Błyskal (Komendant):
• (przejście lotnicze) Katowice-Pyrzowice obsługująca ruch graniczny w Międzynarodowym Porcie Lotniczym.

Od 1 grudnia 1998 z rozformowanego Beskidzkiego OSG podlegały:

• Strażnica SG w Jaworzynce (1.12.1998–23.08.2005),
• Strażnica SG w Wiśle (1.12.1998–21.09.2004),
• Strażnica SG w Ustroniu (1.12.1998–23.08.2005),
• Strażnica SG w Lesznej Górnej (1.12.1998–1.01.2003),
• Strażnica SG w Cieszynie (1.12.1998–15.10.2002),
• Strażnica SG w Pogwizdwie (1.12.1998–31.01.2001),
• Strażnica SG w Zebrzydowicach (1.12.1998–1.01.2003),
• Graniczna Placówka Kontrolna SG w Cieszynie (1.12.1998–23.08.2005):
• (przejście drogowe) Cieszyn (most Wolności, most Przyjaźni)-Český Těšín (most Svobody, most Družby), Cieszyn-Chotěbuz, Jasnowice-Bukovec,
• (przejście kolejowe) Cieszyn-Český Těšín,
• Graniczna Placówka Kontrolna SG w Zebrzydowicach (1.12.1998–23.08.2005):
• (przejście kolejowe) Zebrzydowice-Petrovice u Karviné.

W 1999, Samodzielna Kompania Odwodowa SG w Głubczycach przeniesiona została do Cieszyna aż do 5 listopada 2005, kiedy to uległa rozwiązaniu.

1 marca 2000 powołano:

• Graniczną Placówkę Kontrolną SG w Lesznej Górnej – kpt. SG Zbigniew Liszka (Komendant):
• (przejście drogowe) Leszna Górna-Horní Líštná,
• (przejście drogowe) Jasnowice-Bukovec.

1 lutego 2001 na nowo utworzono:

• Strażnicę SG w Pomorzowicach (1.02.2001–23.08.2005).

12 stycznia 2002 z Sudeckiego OSG oddziałowi podporządkowano m.in.:

• Strażnicę SG w Jasienicy Górnej (12.01.2002–23.08.2005),
• Strażnicę SG w Gościcach (12.01.2002–2.01.2003),
• Graniczną Placówkę Kontrolną SG w Paczkowie (12.01.2002–23.08.2005):
• (przejście drogowe) Paczków-Bílý Potok.

Od 2003 roku, funkcjonowanie Śląskiego Oddziału Straży Granicznej regulowało Zarządzenie nr 30 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 16 września 2003 w sprawie nadania regulaminu organizacyjnego Komendzie Śląskiego Oddziału Straży Granicznej im. Powstańców Śląskich w Raciborzu (Dz. Urz. KGSG Nr 4, poz. 36) z późniejszymi zmianami.

W skład komendy oddziału wchodziły różnorodne komórki organizacyjne, jakie wymienione są poniżej oraz stanowiska radców prawnych, rzecznika prasowego, specjalisty do spraw przeciwpożarowych, specjalisty do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy oraz kapelana, a także Zespół Audytu Wewnętrznego, które były pod bezpośrednim nadzorem Komendanta Oddziału:

• Wydział Prezydialny,
• Wydział Graniczny,
• Wydział Operacyjno-Śledczy,
• Wydział do Spraw Cudzoziemców,
• Wydział Koordynacji Działań,
• Wydział Łączności i Informatyki,
• Wydział Kadr i Szkolenia,
• Wydział Finansów,
• Wydział Techniki i Zaopatrzenia,
• Wydział Ochrony Informacji Niejawnych,
• Samodzielna Sekcja Nadzoru i Kontroli,
• Samodzielna Sekcja Analizy Ryzyka,
• Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Śląskiego Oddziału Straży Granicznej z siedzibą w Raciborzu,
• Samodzielna Sekcja Szkolenia w Cieszynie (09.2003–06.2009),
• Kompania Szkolna w Cieszynie.

24 sierpnia 2005 roku, w miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz placówek granicznych, utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy z rozformowanych jednostek stali się odpowiednio członkami nowych struktur.

Tego samego dnia, pod nadzorem Śląskiego Oddziału Straży Granicznej znajdowały się:

• Placówka SG w Jaworzynce (24.08.2005–15.01.2008),
• Placówka SG w Ustroniu (24.08.2005–15.01.2008),
• Placówka SG w Lesznej Górnej (24.08.2005–15.06.2006),
• Placówka SG w Cieszynie (24.08.2005–1.01.2014),
• Placówka SG w Zebrzydowicach (24.08.2005–14.05.2010),
• Placówka SG w Chałupkach (24.08.2005–15.01.2008),
• Placówka SG w Pietraszynie (24.08.2005–31.12.2009),
• Placówka SG w Kietrzu (24.08.2005–15.01.2008),
• Placówka SG w Pietrowicach z siedzibą w Krasnym Polu (24.08.2005–15.01.2008),
• Placówka SG w Pomorzowicach (24.08.2005–15.06.2006),
• Placówka SG w Głuchołazach z siedzibą w Konradowie (24.08.2005–15.01.2008),
• Placówka SG w Jasienicy Górnej (24.08.2005–15.06.2006),
• Placówka SG w Paczkowie (24.08.2005–15.01.2008),
• Placówka SG w Katowicach-Pyrzowicach.

15 stycznia 2008 roku powołano nową jednostkę:

• Placówka SG w Opolu (od 15.01.2008),
• Placówka SG w Nysie z siedzibą tymczasową w Konradowie (15.01.2008–15.12.2010).

Od 18 lutego 2009 w strukturze Śląskiego Oddziału SG funkcjonowała Wspólna Placówka w Chotěbuz, której zadaniem była współpraca między służbami granicznymi, policyjnymi oraz celnymi Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Czeskiej.

1 stycznia 2010 roku, na mapie jednostek zainaugurowano:

• Placówkę SG w Raciborzu.

Natomiast 15 maja 2010 roku powstała:

• Placówka SG w Rudzie Śląskiej.

W okresie od 16 grudnia 2010 do 30 czerwca 2013, funkcjonowały w granicach operacyjnych Śląskiego OSG pięć placówek SG, z których trzy miały przydzielone odcinki granicy, łącznie rozciągające się na długości 358,04 km:

• Cieszyn – odcinek: Trójstyk Beskid I/1 – I/148a, długość 76,58 km,
• Racibórz – odcinek: I/148a – II/124, długość 180,80 km,
• Opole – odcinek: II/124 – II/200, długość 100,66 km,
• Ruda Śląska,
• Katowice-Pyrzowice – obsługująca przejście graniczne Katowice-Pyrzowice w Międzynarodowym Porcie Lotniczym.

Komendanci oddziałów

Komendanci ŚlOSG im. Powstańców Śląskich

Lista komendantów Śląskiego Oddziału Straży Granicznej, która nosi zaszczytną nazwę imienia Powstańców Śląskich, obejmuje wybitne osobistości związane z tą jednostką.

• mjr SG/płk SG Mieczysław Podhorodyński sprawował swoją funkcję od 11 marca 1991 roku do 4 kwietnia 2001 roku,
• płk SG Wiesław Świętosławski pełnił obowiązki p.o. od 5 kwietnia 2001 do 11 lipca 2001, a następnie od 12 lipca 2001 do 25 czerwca 2007 roku,
• mjr SG Piotr Patla przetrwał na stanowisku p.o. od 26 czerwca 2007 do 25 września 2007, a następnie od 26 września 2007 do 2 marca 2008,
• płk SG Piotr Pysz stał na czele oddziału od 3 marca 2008 do 31 października 2009 roku,
• ppłk SG/płk SG Wojciech Skowronek kierował jednostką od 1 listopada 2009 do 14 czerwca 2013,
• ppłk SG Waldemar Hołodniuk zajmował stanowisko od 15 maja 2013 do 30 czerwca 2013 roku.

Komendanci ŚlOSG im. nadkom. Józefa Bocheńskiego

Kolejnym rozdziałem w historii jednostki są komendanci imienia nadkomisarza Józefa Bocheńskiego.

• płk SG/gen. bryg. SG Adam Jopek pełnił funkcję od 1 września 2016 do 21 lutego 2024 roku,
• gen. bryg. SG Andrzej Jakubaszek sprawuje obowiązki komendanta od 22 lutego 2024 do chwili obecnej.

---

Oceń: Śląski Oddział Straży Granicznej

---