Browar Zamkowy

---

Historia

Browar nad Młynówką

Najstarsze dokumentalne wzmianki dotyczące piwowarstwa w Raciborzu sięgają 1293 roku, kiedy to radca prawny wraz z ławnikami z Świdnicy udzielili porady prawnej na prośbę miasta. Już w 1294 roku książę Przemysław raciborski przyznał miastu prawo mili zapowiedniej, które regulowało monopol raciborzan na warzenie piwa oraz prowadzenie jego sprzedaży w obrębie jednej mili od murów miejskich. Prawdopodobnie, piwowarstwo istniało w Raciborzu znacznie wcześniej, w czasach księcia Mieszka Plątonogiego, ponieważ lokalna osada miała zapisane prawa targowe oraz wyszynku, z potwierdzeniem z 1217 roku.

Pierwsze jednoznaczne odniesienie do browaru książęcego, zlokalizowanego przy zamku w Raciborzu, jest datowane na 1567 rok i pochodzi z księgi gruntowej komory książęcej. Przyjmuje się, że rozpoczynając działalność, browar został zorganizowany na początku XVI wieku, po reorganizacji gospodarki komory. Z kolei w 1559 roku powstała Karczma Zamkowa, gdzie zapewne serwowano piwo książęce. Urbarz książęcy z 1564 roku pokazuje znaczące dochody, które wynosiły 1200 talarów z handlu piwem jęczmiennym i pszenicznym sprzedawanym w gospodach dóbr książęcych.

Produkcja piwa w browarze książęcym na przełomie XVI i XVII wieku była na tyle znaczna, że istniała własna plantacja chmielu oraz dwa sklepione piwnice do storage’u w podziemiach zamku. Warto zauważyć, że w 1642 roku urbarz miejski zawierał ciekawe informacje:

Browar stoi tuż za zamkiem nad Młynówką, naprzeciw młyna zamkowego; jest jeszcze w dobrym stanie, znajduje się w nim kocioł i wszystkie inne potrzeby (…) Obecnie w ciągu dwóch tygodni daje trzy wary, a najmniej tygodniowo jeden war; na każdy idzie 12 szefli pszenicy albo 20 szefli słodu jęczmiennego, z których robi się i sprzedaje 30 achteli piwa, które przynoszą rocznie, łącznie z opłatami dla pośredników 4500 talarów dochodu (…).

Z wykazu inwentarza z 1812 roku wynika, że w browarze posiadano m.in.:

W browarze – miedziany kocioł warzelniczy na 14 achteli, kadź warzelniana z 3 żelaznymi obręczami, mała kadź warzelniana, 2 chłodnice z obręczami, 2 duże oraz 2 małe miary, piła ręczna, żelazne drzwiczki do pieca, okute wiadro studzienne, żelazna sztaba, dzieża z 2 pordzewiałymi czerpakami, 3 czerpaki, ceber, 4 kadzie słodowe. W słodowni – mała kadź z 2 żelaznymi obręczami, okuty wrocławski szefel (miara do zboża), 2 okute półszefle wrocławskie, żelazny pojemnik, stół i wiązka desek, wciągarka zbożowa z powrósłem.

Oraz dalsze szczegóły dotyczące drożdżowni i piwnicy, które odzwierciedlały bogatą infrastrukturę browaru.

Browar na zamku raciborskim

W 1858 roku doszło do ogromnego pożaru w browarze, wskutek ognia, który wydobył się z pieca. Pożar zniszczył większość zabudowy. Jednak odbudowa browaru przebiegała sprawnie, a nowy budynek został usytuowany w północnej i zachodniej części zamku. W nowej konstrukcji zainstalowano nowoczesną maszynę parową. Rewolta w organizacji nastąpiła 40 lat później, gdy browar przeszedł gruntowną modernizację.

W 1898 roku piwowarem został Kaufmann, który zarządzał dużą ekipą pracowniczą, część z których zamieszkiwała w specjalnie zbudowanym domu dla czeladników. W tym samym roku rozpoczęto warzenie piwa w stylu pilzneńskim, co przyczyniło się do pięknej renomy browaru. Jakością na ten sukces wpłynęły kilka elementów, jak np. uprawa oraz przechowywanie jęczmienia w browarze, najlepszej jakości wody z własnych źródeł w Oborze, doprowadzanej systemem drewnianych rur na 6 km oraz unikalna 3 miesięczna wtórna fermentacja piwa w drewnianych beczkach ku leżakowania w zimnych piwnicach zamkowych.

Pod koniec XIX wieku w Raciborzu funkcjonowało 9 browarów, jednak na kilka lat przed II wojną światową jedynym browarem, który kontynuował działalność, był browar zamkowy. Śmierć piwowara Kaufmanna wywołała zaniepokojenie wśród miłośników piwa, jednakże w 1930 roku znalazł się nowy mistrz, który podjął się kontynuacji tradycji piwnej.

Po zakończeniu II wojny światowej, browar znów wznowił produkcję 15 czerwca 1945 roku, a pierwsze piwo trafiło na rynek 15 września. Zakład został znacjonalizowany i do 1953 roku włączono go do Zakładów Piwowarsko-Słodowniczych w Głubczycach.

Do końca 1958 roku browar korzystał z urządzeń z 1897 roku, a już w 1957 roku rozpoczęto ich modernizację, co zwiększyło zdolności produkcyjne. Dla przykładu, w 1962 roku w słodowni wymieniono system grzewczy na parowy oraz zamontowano metalowe tanki, które z czasem znacznie podniosły wydajność produkcji. W 1975 roku browar połączył się z Górnośląskimi Zakładami Piwowarskimi, które w 1991 roku stały się jednoosobową spółką Skarbu Państwa.

Finalnie, w 1999 roku Browary Górnośląskie zbankrutowały, co zmusiło zarząd do zbywania majątku, w tym budynków browaru. W 2003 roku nieczynny browar został nabyty przez Jerzego Łazarczyka, po czym rozpoczął działalność w 2004 roku pod nową nazwą Browar Książęcy Racibórz. W 2008 roku browar znalazł się w kryzysie, jednak podjął starania o przetrwanie. W 2009 roku zakład wstrzymał produkcję, by w 2010 roku wznowić ją, zmieniając nazwę na Browar Zamkowy.

W 2021 roku Browar Zamkowy w Raciborzu brał udział w tegorocznej Industriadzie, potwierdzając swą rolę w historii regionu.

Produkty

W ofercie Browaru Zamkowego znajduje się szeroki asortyment piw, które zadowolą nawet najbardziej wymagających smakoszy. Poniżej przedstawiamy szczegółowy wykaz dostępnych produktów, ich charakterystykę oraz cechy odmian, które można znaleźć w ofercie browaru.

Marka	Rodzaj piwa	Cechy
Raciborskie Klasyczne	jasny lager	alkohol 5,0% obj., ekstrakt 12% wag.
Raciborskie Radler (bezalkoholowy)	radler	alkohol 0,0% obj.,
Raciborskie Radler (cytrynowy)	radler	alkohol 0,0% obj.,
Raciborskie Porter	porter	alkohol 9,2% obj.,
Raciborskie Bezalkoholowe	–	alkohol 0,0 obj.
Raciborskie American	american wheat lager	alkohol 4,5% obj., ekstrakt 11% wag.
Raciborskie Miodowe	lager miodowy	alkohol 4,5% obj., ekstrakt 12,3% wag.
Raciborskie Rżnięte	rżnięte	alkohol 4,8% obj., ekstrakt 12% wag.
Raciborskie zielone	napój piwny	alkohol 4,5% obj., ekstrakt 11% wag.
Raciborskie mocne	mocny lager	alkohol 6,8% obj., ekstrakt 15%
Raciborskie ciemne	ciemny lager	alkohol 6,3% obj., ekstrakt 15%
Raciborskie twierdzowe	jasny lager	alkohol 4,5% obj., ekstrakt 11%
Raciborskie pils	bohemian pilsner	alkohol 4,5% obj., ekstrakt 12%

---

Oceń: Browar Zamkowy

---