C.J.A.H. Hoffmann

---

Życie

Dzieciństwo

C.J.A.H. Hoffmann przyszedł na świat w Raciborzu, który znajduje się w regionie górnośląskim. Jego ojcem był Franz Hoffmann (1767–1823), osoba znana jako kantor przy kościele parafialnym oraz nauczyciel w miejskiej szkole katolickiej. To właśnie on nauczył swojego syna podstaw muzyki, co stanowiło szansę na rozwój jego pasji. Już w wieku jedenastu lat, młody Hoffmann zaczął tworzyć swoje pierwsze kompozycje. Ojcowie zezwolili mu na prezentację niektórych z nich, szczególnie tych o charakterze religijnym, w miejscu, gdzie jego ojciec pełnił swoje obowiązki.

Studia

Rodzinne finanse nie pozwalały na dalszą edukację Hoffmanna, jednak talent chłopca został dostrzegnięty przez Franza Lugę, uznanego nauczyciela śpiewu w katolickim gimnazjum w Opolu. Dzięki staraniom Lugii, Hoffmann został przyjęty do uznanego gimnazjum św. Macieja we Wrocławiu w 1815 roku. Tam otrzymał zakwaterowanie oraz wsparcie w katolickim konwikcie św. Michała. Bernhard Hahn, nauczyciel muzyki, kształcił go w zakresie sztuki muzycznej, a w 1819 roku liderował mu jako prefekt chóru szkolnego. Po zakończeniu gimnazjalnych zawirowań, Hoffmann zaczął studia filologii oraz muzyki kościelnej w 1821 roku, gdzie uczyli go znani muzycy, tacy jak Joseph Ignaz Schnabel oraz Friedrich Wilhelm Berner. Zdolności, które zdobył podczas nauki, okazały się kluczowe przy pracy nad jego późniejszym leksykonem. W ramach swoich studiów, uczestniczył w początkach wrocławskich koncertów zimowych, a w 1822 roku odegrał istotną rolę w założeniu akademickiego towarzystwa muzycznego, które działało w auli leopoldyńskiej z celem zbierania funduszy na pomoc dla studentów chorych. Hoffmann pełnił funkcję przewodniczącego tego towarzystwa do 1827 roku.

Podróże

W 1823 roku jego droga prowadziła przez różne niemieckie miasta, gdzie miał okazję spotkać wielu znakomitych muzyków. Do jego podróżniczych osiągnięć zalicza się między innymi wizytę u organisty Johann Gottlob Schneidera w Zgorzelcu, spotkanie z kompozytorem Carlem Marią von Weberem w Dreźnie oraz z wieloma innymi artystami, takimi jak skrzypek Heinrich August Matthäi w Lipsku i Louis Spohr w Kassel. W 1825 roku trafił na festiwal muzyczny odbywający się w Akwizgranie na Nadrenii, gdzie odwiedził swojego znajomego, Carla Guhra, we Frankfurcie nad Menem. Rok później, w 1826, pojechał do Drezna z profesorem Schnablem, gdzie miał możliwość nawiązania kontaktów z włoskim kompozytorem Francesco Morlacchi oraz wieloma innymi artystami.

Działalność

Rok 1827 oznaczał dla Hoffmanna ważny krok, gdyż hrabia Albert von Reichenbach powierzył mu kierowanie jego prywatną orkiestrą w Goszczu. Już w następnym roku, w 1828, zdecydował się na ubieganie o posadę po zmarłym Franciszku Ludze. Hoffmann stał się autorem melodii stanowiącej część katolickiego śpiewnika wydanego dla ziemi opolskiej w latach 1829-30. W 1830 roku został wyznaczony przez wikariat generalny diecezji wrocławskiej jako dyrygent chóru w ówczesnym kościele parafialnym w Opolu. W tym samym roku, Hoffman stworzył i zatwierdził regulamin instytutu muzycznego, który otworzył w Opolu, z myślą o kształceniu przyszłych kantorów i organistów. Nauczał, dyrygował, tworzył kompozycje oraz pisał prace na temat pedagogiki muzycznej oraz innowacji w użyciu muzyki w liturgii katolickiej. Jako członek korespondencyjny wrocławskiego towarzystwa artystycznego i członek towarzystwa kultury ojczyźnianej od 1833 roku, Hoffmann wyrażał w ten sposób swoje przywiązanie do kultury śląskiej i konsekwentnie działał na rzecz jej promocji. Do momentu przedwczesnej śmierci, Hoffmann pracował w Opolu, sygnując swoje prace inicjałami „C.J.A.H. Hoffmann”.

Twórczość

Pisma

W bogatym dorobku pisarskim C.J.A.H. Hoffmanna można znaleźć wiele interesujących dzieł, które były znaczącym wkładem w rozwój muzyki i edukacji muzycznej. Jednym z nich jest „Wolne uwagi pewnego wirtuoza oraz wspomnienia z moich muzycznych podróży”, opublikowane w „Schlesische Blätter” w latach 1828-29.

Innym istotnym dziełem jest „Śląscy artyści tonów: Wkład do historii sztuki Śląska od roku 960 do 1830”, wydane w 1830 roku przez Aderholza w Breslau, które można znaleźć również w wersji online.

Do tradycji kulturalnych Śląska nawiązuje także „Zbiór pieśni na cztery głosy dla publicznych nabożeństw na śląskich gimnazjach”, wydany w „Schlesische Blätter” w latach 1830-31.

Ważnym wkładem w tematykę muzyki religijnej jest „Muzyka w obrzędach kościoła katolickiego na Śląsku”, które ukazało się w „Zeitschrift für katholische Theologie” w 1832 roku w Breslau.

Interesującym dziełem jest również „Nauka muzyki w szkołach średnich, na przykładzie na śląskich gimnazjów”, opublikowane w „Schlesische Provinzialblätter” w trzech kolejnych miesiącach w 1832 roku. Hoffmann daje w nim cenne wskazówki dotyczące szerzenia edukacji muzycznej.

Warto również zwrócić uwagę na jego artykuły dotyczące muzyki w Oppen, które ukazały się w „Eutonia” w latach 1829 oraz 1833.

Nie można pominąć publikacji „Nauka śpiewu – przewodnik dla szkół miejskich i gimnazjów”, która została opublikowana w sierpniu 1834 roku w „Schlesische Provinzialblätter”, będąc tym samym przewodnikiem do nauki śpiewu.

Kompozycje

C.J.A.H. Hoffmann był również twórcą wielu kompozycji muzycznych, które obejmują różnorodne formy i gatunki. W jego dorobku znajduje się 5 mszy, a także 25 hymnów, które reflektują jego zapał do muzyki sakralnej. Kompozytor napisał także 8 ofertoriów oraz 8 kantat.

Również w jego zbiorach można znaleźć 2 motety, 7 psalmów, 1 nieszpory oraz 1 litanie, co świadczy o jego wielkiej wszechstronności.

W muz. Hoffmanna znajdują się też 37 pieśni z akompaniamentem fortepianu oraz 2 zbiory chorałów, a także 8 pieśni pogrzebowych z akompaniamentem instrumentów dętych.

Kompozytor stworzył 1 uwerturę, 10 wielkich chórów oraz 22 pieśni na cztery głosy męskie, a także 3 operetki, 1 melodramat i 1 balet dla orkiestry.

W jego dorobku znajdują się również 2 sonaty na fortepian, 4 wariacje na fortepian oraz 4 marsze dla kapeli janczarskiej, co świadczy o jego umiejętności w różnorodnych stylach kompozytorskich.

Hoffmann napisał również 1 balladę, wielki duet dla altu i basu, 4 wielkie arie z orkiestrą, 3 chóry na Polterabend oraz 4 pieśni a capella.

W jego repertuarze znajdują się też 3 koncerty dla waltorni, 1 koncert dla fortepianu, a także odpowiedź na słynny „Sehnsuchtswalzer” Beethovena. Na uwagę zasługuje „Pieśń przy grobie studenta”, 4 pieśni na wzór minnesingerów oraz 3 pieśni dla hrabiego Alberta von Schlippenbacha na jeden głos i fortepian.

Dodatkowo, kompozytor stworzył 2 wielkie polonezy na fortepian oraz 4 polonezy dla wielkiej orkiestry, poszerzając tym samym swój artystyczny dorobek.

---

Oceń: C.J.A.H. Hoffmann

---