Plac Dworcowy w Raciborzu

---

Opis i ruch uliczny

Plac Dworcowy w Raciborzu charakteryzuje się trójkątnym kształtem. W północno-zachodniej części placu, od skrzyżowania z ulicą Mickiewicza do rogu z ulicą Pocztową, znajduje się gmach poczty. Jego budowa była realizowana etapami: część centralna została oddana do użytku w 1889 roku, natomiast budynki od strony ulicy Pocztowej dobudowano na początku lat 30. XX wieku, a od strony ulicy Mickiewicza w roku 1993. W miejscu, w którym stoi budynek poczty, kiedyś znajdował się staw. Naprzeciw poczty, również na rogu ulicy Mickiewicza, przeznaczono blok na cele mieszkalne.

W sąsiedztwie, wzdłuż ulicy Kolejowej, zlokalizowany jest hotel Polonia, który powstał w 1850 roku. Od wschodu plac ogranicza budynek dworca kolejowego, który został oddany do użytku w 1979 roku. Wcześniej istniał dworzec zbudowany w 1847 roku, który uległ znacznemu zniszczeniu w wyniku wydarzeń wojennych w 1945 roku.

Na południowej części placu można zobaczyć parowóz typu Tw53, znany jako „Halinka”, który pełni rolę pomnika. Dodatkowo w centralnej części placu stoi kiosk. Przedtem w obrębie placu istniał dworzec autobusowy, który 22 lipca 1964 roku został przeniesiony do rejonu ulic Pocztowej i Batorego. Do roku 1979 ruch na placu był dozwolony we wszystkich kierunkach, odbywał się ulicami Kolejową, Pocztową oraz Mickiewicza.

W trakcie budowy nowego dworca, układ ulic został zmieniony, a przejazd ulicą Pocztową został zamknięty. W 2005 roku ulica Pocztowa została ponownie otwarta, jednak równocześnie zamknięto ulicę Mickiewicza na wysokości skrzyżowania z ulicami Drzymały i Podwale. Obecnie fragment ulicy Mickiewicza, biegnący od placu Dworcowego, zasiedlają parkingi.

Dodatkowo, 10 sierpnia 1923 roku, na placu zaczęli gromadzić się pracownicy raciborskich fabryk, co doprowadziło do zamieszek znanych jako „krwawy piątek”.

Budynek poczty

W północnej części placu, pomiędzy ulicą Mickiewicza a ulicą Pocztową, znajduje się imponujący budynek poczty. Jego najstarsza sekcja została oddana do użytku 8 grudnia 1889 roku, co czyni go znaczącym obiektem w historii architektury Raciborza. Historia lokalizacji sięga jednak o wiele wcześniej, ponieważ działka pod budowę została nabyta 16 kwietnia 1879 roku, ponad dekadę przed oddaniem budynku do użytku.

Warto zauważyć, że przed rozpoczęciem budowy na tym terenie znajdował się staw, który od 1745 roku był własnością rodziny Tlachów, znanych raciborskich rzeźników. Ziemię tę kupił w 1855 roku cukiernik David, który również był miejskim radnym, a ostatecznie w 1879 roku przekazał ją poczcie. Wcześniej, zanim poczta mogła przenieść się do nowego gmachu, jej działalność prowadzono w budynku przy ulicy Solnej, a następnie w hotelu „Polonia”, który także usytuowany jest na placu Dworcowym.

Wczesne lata 30. XX wieku przyniosły rozbudowę budynku, gdy to dobudowano skrzydło od strony ulicy Pocztowej. Kolejny wielki krok miał miejsce w 1993 roku, gdy oddano do użytku nową część na rogu z ulicą Mickiewicza. Okazała się jednak zbyt przestronna dla potrzeb poczty, stąd podjęto decyzję o przekształceniu jej na inne cele.

Zwłaszcza po katastrofalnej powodzi tysiąclecia w 1997 roku, która dotknęła również plac Dworcowy, budynek poczty przeszedł gruntowną renowację. Najstarsza część gmachu wyróżnia się dwoma ryzalitami z trójkątnymi szczytami i ozdobnymi kamiennymi detalami, co sprawia, że jest to jeden z bardziej rozpoznawalnych elementów architektonicznych w tym regionie.

Hotel Polonia

W południowo-zachodniej części placu dworcowego w Raciborzu znajduje się elegancki hotel Polonia, który od 1850 roku wita swoich gości. Początkowo znany jako Knittel’s Hotel, obiekt przeszedł wiele zmian przez lata.

Po przejęciu przez państwo po II wojnie światowej, hotel z czasem zaczął podupadać. Jednak w 1997 roku, kiedy to obiekt stał się własnością prywatną, nastąpiła jego odnowa. Nowy właściciel zainwestował w gruntowny remont, który przywrócił hotelowi dawną świetność oraz zapewnił mu najwyższy standard w mieście.

Dziś hotel Polonia oferuje swoim gościom 23 zadbane pokoje, wyjątkową restaurację oraz salę konferencyjną, która spełnia oczekiwania zarówno turystów, jak i osób podróżujących służbowo. Więcej informacji można znaleźć w osobnym artykule: Hotel Polonia w Raciborzu.

Dworzec kolejowy

Warto zapoznać się z historią Raciborza jako stacji kolejowej, z którą wiąże się wiele kluczowych faktów. Na wschodniej stronie placu, wraz z biegiem czasu, powstał budynek dworca kolejowego. Historia transportu kolejowego w Raciborzu zaczyna się w 1846 roku, kiedy to do miasta przybył pierwszy pociąg. Zaledwie dwa lata później na stałe zbudowano pierwotny budynek dworcowy. Linia, która powstała, prowadziła z Kędzierzyna i miała stać się częścią większego planu połączenia drogą kolejową z Boguminem, co miało na celu ułatwienie komunikacji między Berlinem a Wiedniem.

Budową tej pierwszej linii zajmowało się Towarzystwo Kolei Wilhelma. Ostatecznie, 1 maja 1847 roku, linia dotarła do Chałupek, a po niecałym roku, 1 września 1848 roku, ukończono ostatni fragment trasy do Bogumina. Kolejna trasa, łącząca Racibórz z Głubczycami, została zrealizowana w latach 1854–1856.

W planach początkowych zamierzano poprowadzić tory po wschodniej stronie Odry, gdzie dworzec miałby znajdować się w Dębiczu, około 4 km od centrum Raciborza. Dzięki determinacji ówczesnego burmistrza, Theodora Schwarza, udało się jednak zrealizować droższą opcję budowy na zachodniej stronie, co wymagało inwestycji w dwa dodatkowe mosty na rzece.

Reprezentacyjny budynek dworca niestety przetrwał do 1945 roku, kiedy to został zniszczony. Z ocalałych elementów pozostał jedynie fragment części recepcyjnej. W 1979 roku otworzono nowy dworzec, którego architektura znacznie różniła się od pierwotnego budynku. Mimo planów budowy estakady dla pieszych prowadzącej na stację, pomysł zaniechano ze względu na zbyt wysokie koszty realizacji.

W 1997 roku dworzec ucierpiał w wyniku powodzi, co spowodowało jego zalanie. Od tamtej pory modernizacja nie została przeprowadzona. Władze miasta próbują obecnie przejąć dworzec z rąk PKP, aby umożliwić jego rewitalizację.

Więcej informacji o stacji kolejowej w Raciborzu można znaleźć w osobnym artykule: Racibórz (stacja kolejowa).

Parowóz „Halinka”

Na południowej stronie placu Dworcowego w Raciborzu znajduje się wyjątkowy zabytek – pomnik parowozu modelu Tw53, który od lat przyciąga uwagę mieszkańców oraz turystów. Ten konkretny egzemplarz został wyprodukowany w 1955 roku w zakładach Fabloku, znanych z wyjątkowej jakości swoich lokomotyw.

W 1985 roku parowóz dotarł na plac Dworcowy, gdzie zyskał nową funkcję jako symbol raciborskiego kolejnictwa. Jego nazwa „Halinka” została nadana na cześć Haliny Tarkoty, która pełniła funkcję zastępczyni naczelnika stacji kolejowej w Raciborzu. Dziś parowóz jest nie tylko atrakcją turystyczną, ale także ważnym elementem lokalnego dziedzictwa kulturowego.

---

Oceń: Plac Dworcowy w Raciborzu

---