Rynek w Raciborzu

---

Rynek i jego otoczenie

Aktualnie Rynek w Raciborzu to rozległy, prostokątny plac, który otwiera się w stronę północną, gdzie znajduje się dzielnica Ostróg. Z czterech rogów tego historycznego miejsca prowadzą ulice, które rozciągają się w kierunkach równoleżnikowych. W zachodniej części rynku, w centralnym punkcie, umiejscowiona jest ulica Rzeźnicza, która wyłania się spod charakterystycznego łuku architektonicznego. Z kolei z północnej pierzei rynku wychodzi ulica Odrzańska, natomiast ze wschodniego odcinka południowej przestrzeni rozciąga się ulica Nowa.

Historia

W średniowiecznych czasach rynek w Raciborzu stanowił centralny punkt zabudowy miejskiej. W jego sercu znajdował się ratusz, który został po raz pierwszy odnotowany w dokumentach z roku 1361. Sąsiadował on z domem kupców, o którym wspominano już w 1313 roku. Dookoła rynku znajdowały się także murowane sukiennice, których wzmianka pojawia się w dokumentach z 1293 roku. Obok, na ulicy Kramarskiej, usytuowane były stragany i kramy, będące częścią lokalnej gospodarki. Ulica ta miała również związek z ulicą Odrzańską, jako jej przedłużenie.

Istotnym wydarzeniem była tragedia, która miała miejsce 8 października 1488 roku, gdy na rogu rynku, przy wylocie obecnej ulicy Mickiewicza, wybuchł pożar. W wyniku tego zdarzenia spłonęła cała wschodnia pierzeja, w tym kościół św. Jakuba, ratusz, budy kramarskie, rezydencja kanoników oraz wieża kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Budowle znajdujące się w centralnej części rynku zniknęły prawdopodobnie w wyniku pożaru w 1722 roku, kiedy to postanowiono zlikwidować zabudowę w tej przestrzeni.

Najstarszy znany plan rynku, stworzony w formie kolorowego, ręcznie wykonanego rysunku, powstał dopiero w 1750 roku. Ukazywał on trzy ulice odchodzące od rynku: Odrzańska, Nowa oraz Rzeźnicza. Z początku lat 80. XVIII wieku, budynek głównego odwachu znajdował się naprzeciw rezydencji miejskiej hrabiów von Gaschin, lecz w 1866 roku został przeniesiony na plac Zborowy. W 1817 roku na rynku wzniesiono duży budynek Ziemstwa Górnośląskiego (Oberschlesische Fürstentumslandschaft), który miał znaczne znaczenie dla mieszkańców.

Budynek w zachodniej pierzei rynku charakteryzował się dużymi rozmiarami, często przekraczał trzy kondygnacje. Tuż naprzeciw nowego Domu Towarowego Bolko znajdował się rorkastla, czyli murowany pojemnik z rurami, który dostarczał wodę dla miasta z Obory. Niestety, rynek znacznie ucierpiał w 1945 roku, kiedy to wiele budynków, w tym ratusz, uległo zniszczeniu przez pożar. Jedynym, który przetrwał, był budynek pod adresem Rynek 3. W końcu lat czterdziestych przez rynek zaczęła kursować kolejka, która transportowała cegły odzyskane z rozbiórek na dworzec towarowy, a następnie do Warszawy.

Jednym z pierwszych zrekonstruowanych obiektów po wojnie była siedziba dzisiejszego banku PKO, która została odbudowana w 1949 roku. Odbudowa pierzei zachodniej rynku, obejmującej tereny między ulicą Długą a Chopina, miała na celu zachowanie historycznego charakteru architektury. Sukiennice zyskały neorenesansowe attyki, natomiast przeciwna strona rynku nie doczekała się stylizowanych budowli.

Apteki przy Rynku

22 lipca 1670 roku cesarz Leopold nadał przywilej prowadzenia apteki burmistrzowi Janowi Czechowi, który już w 1663 roku był wymieniany w księgach miejskich jako aptekarz. Pierwsza apteka, znana jako Pod Jednorożcem, miała swoją siedzibę na rynku, choć dokładna lokalizacja nie jest znana. W XVIII wieku powstała nowa apteka, zachowując tę samą nazwę, która mieściła się przy Rynku, pod numerem 14. Z księgi adresowej z 1885 roku wynika, że pod tym adresem była aż trzech aptekarzy: Wilhelm Henning, Boleslaus von Gorsky oraz Robert Bergmann. Kolejna apteka, znana jako Pod Złotym Aniołem, zlokalizowana w południowo-zachodniej pierzei rynku, na rogu ulicy Długiej, została założona w 1694 roku i działała nieprzerwanie aż do 1945 roku.

Wille przy Rynku

W zachodniej pierzei rynku, pomiędzy ulicą Rzeźniczą a Chopina, mieściła się willa Gaszynów, która pozostawała w rękach tego rodu od 1595 do 1725 roku. Była to murowana, renesansowa budowla. Po 1725 roku kamienica przeszła do znanej rodziny kupców raciborskich, Galli. Później, dom stał się własnością Józefa Domsa, który poślubił córkę Galli, Joannę. W 1811 roku otworzył w tym miejscu pierwszą fabrykę tabaki w mieście. Dnia 10 października 1846 roku, podczas przejazdu przez miasto, w tej kamienicy zatrzymał się król pruski Fryderyk Wilhelm IV.

Na miejscu współczesnego Domu Towarowego Bolko znajdowała się niegdyś barokowa kamienica będąca własnością rodziny raciborskich kupców Cecola, a później przejęta przez Ackermannów. 29 maja 1846 roku Ferenc Liszt zagrał koncert fortepianowy w salonie tej kamienicy. Natomiast w miejscu dzisiejszego Banku PKO, przed 1777 rokiem, istniała kamienica należąca do kupców Bordollo, która po 1830 roku przeszła w ręce E. Schlesingera, właściciela młynów i fabryki drożdży. W swoim testamencie z 9 kwietnia 1890 roku przekazał tę budowlę miastu.

Ratusz

W centralnej części Rynku w Raciborzu znajdował się ratusz, którego historia sięga aż do 1361 roku, kiedy to pojawił się w dokumentach. Choć dokładna data przeniesienia ratusza na nowe miejsce pozostaje nieznana, przypuszcza się, że mogło to nastąpić w roku 1722, kiedy to oryginalna konstrukcja została zniszczona w wyniku pożaru.

Niestety, nowa budowla również uległa zniszczeniu. Została wzniesiona w stylu klasycystycznym przez architekta Gottlieba Tschecha, co wskazuje na znaczenie tego miejsca w architekturze Raciborza.

Kolumna Maryjna

W centrum Raciborza, na Rynku, ulokowana jest niezwykła Kolumna Matki Boskiej, często określana jako Kolumna Maryjna. Powstała w okresie późnego baroku, a jej budowę datuje się na lata 1725–1727, kiedy to dzieło stworzył austriacki artysta, Johann Melchior Österreich.

Jeżeli interesuje Cię głębsza historia tego miejsca, odsyłam do osobnego artykułu: Kolumna Matki Boskiej w Raciborzu.

Kościół św. Jakuba

W Raciborzu znajduje się niezwykle interesujący kościół, który zasługuje na szczególną uwagę.Kościół św. Jakuba w Raciborzu jest ściśle powiązany z historycznym klasztorem Dominikanów, który niegdyś zajmował miejsce obecnego placu Targowego. Warto zauważyć, że współczesna zakrystia stanowi pozostałość krużganka klasztornego, świadczącego o bogatej historii tej lokalizacji.

W wyniku sekularyzacji w latach 20. XIX wieku klasztor został rozebrany, co znacznie wpłynęło na architekturę okolicy. Jednakże, podstawowe elementy kościoła datowane są na XIII wiek. Świątynia przetrwała wiele wydarzeń historycznych, co czyni ją cennym świadectwem przeszłości Raciborza i jego mieszkańców.

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

W Raciborzu znajduje się niezwykły Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, który według lokalnych tradycji ma swoje korzenie w XII wieku. Warto zaznaczyć, że kiścioł został ufundowany przez mieszczan raciborskich, co świadczy o ich zaangażowaniu w budowę tego sakralnego obiektu.

Obecny kształt budowli jest wynikiem poważnej przebudowy, która miała miejsce po tragicznym pożarze w 1300 roku. Z tego okresu zachowała się główna bryła, która posiada trójprzęsłową nawę, nawiązującą do stylu gotyckiego. Dodatkowo, w prezbiterium można podziwiać sklepienie krzyżowo-żebrowe, co stanowi doskonały przykład ówczesnej architektury.

---

Oceń: Rynek w Raciborzu

---